دانشمندان علوم اعصاب در دانشگاه آکسفورد در پژوهشی جدید، “بی‏‌تفاوتی” را مورد پژوهش قرار دادند و دریافتند برخی افراد که دارای انگیزة کمتری هستند، تلاش بیشتری به خرج می‏‌دهند. این نتایج، حاکی از آن است که “تنبلی” در چنین افرادی، به نحوة نگرش آن‏‌ها بستگی ندارد بلکه می‏‌تواند بنیانی زیستی داشته باشد.
پژوهشگران در این پژوهش، افراد جوان را مورد مطالعه قرار دادند تا دریابند که آیا هیچ گونه اختلافی در مغز افراد باانگیزه نسبت به افراد بی‏‌تفاوت وجود دارد؟ آن‏‌ها می‏‌دانستند که در برخی موارد، افراد می‌‏توانند از نظر آسیب‏‌شناختی، به عنوان مثال، بعد از سکتة مغزی و یا بیماری آلزایمر، دچار بی‏‌تفاوتی شوند. بسیاری از این بیماران با وجود کارآمد بودن از نظر فیزیکی، ممکن است آن‏قدر بی‏‌انگیزه شوند که حتّا در حالی‏‌که افسرده نیستند، نگرانی‌‏ای بابت اهمیت ندادن به خودشان نداشته باشند. از این رو با مطالعة افراد سالم، می‏‌خواستند ببینند که آیا ممکن است هیچ‏گونه اختلافی در مغز آن‏‌ها وجود داشته باشد که روشنگر بی‏‌تفاوتی‏‌شان باشد؟ به این منظور، 40 داوطلب سالم انتخاب شده و ابتدا، به پرسشنامه‏‌ای که انگیزة آن‏‌ها را مورد سنجش قرار می‏‌داد، پاسخ دادند. سپس از داوطلبان خواسته شد تا در یک بازی‏ شرکت نمایند که در آن، پیشنهاداتی به آن‏‌ها ارایه می‌‏شد. درجة پاداش هر پیشنهاد، با پیشنهادات دیگر متفاوت بود و داوطلبان برای برنده شدن، نیازمند انجام تلاش فیزیکی بودند. مطابق با انتظار، به طور معمول پیشنهاداتِ دارای پاداش‏‌های عالی، که نیازمند تلاش کمی بودند پذیرفته می‏‌شدند در حالی که پاداش‏‌های کم‌ارزش که نیازمند تلاش بیشتری بودند، پُرطرفدار نبودند.
از آنجا که داوطلبان در یک دستگاه MRI بازی می‏‌کردند، پژوهشگران می‏‌توانستند مغز آن‌ها را هنگام بازی مورد مطالعه قرار دهند. یافته‌‏ای غافلگیرکننده نشان داد که اگر چه افراد بی‌‏تفاوت با احتمال کمتری پیشنهادات پُرزحمت را می‏‌پذیرند، اما یک منطقه از مغز آن‏‌ها عملاً فعالیت بیشتری را نسبت به افراد باانگیزه نشان می‏‌دهد. قشر پیش‌‏حرکتی مغز، به عنوان یک ناحیة کلیدی، با اقدام به انجام عمل مربوط است. این منطقه درست کمی قبل از فعال شدن نواحی کنترل کنندة حرکت در مغز، فعال می‌‏شود. به طور متناقض، در مقایسه با افراد باانگیزه، این ناحیه از مغز در بسیاری از افراد بی‏‌تفاوت، هنگامی که پیشنهادی را انتخاب می‏‌کردند، فعال‌‏تر بود.
از آنجا که احتمال کمتری وجود داشت که افراد بی‏‌تفاوت، انتخاب‏‌های پُرزحمت‏ را بپذیرند، انتظار پژوهشگران آن بود که فعالیت کمتری را در این ناحیه از مغز مشاهده کنند، اما نتیجه‌‏ای مخالف به دست آمد. بنابراین پژوهشگران چنین اندیشیدند که این یافته، می‌‏تواند به دلیل کارآیی کمتر ساختار مغزی افراد بی‏‌تفاوت باشد که به تلاش بیشتری برای عملی کردن تصمیمات خود نیازمندند.
آن‏‌ها با استفاده از روش‌‏‌های مختلف تصویربرداری مغزی دریافتند که ارتباطات در قسمت جلوی مغز افرادِ بی‏‌تفاوت، دارای کارایی کمتری است. در حدود 1/5 انرژی‏ روزانه‏‌ای که بدن  می‌‏سوزاند توسط مغز به مصرف می‏‌رسد. بنابراین، اگر مغز به منظور برنامه‏‌ریزی برای انجام یک عمل، انرژی بیشتری مصرف کند، اقدام به عمل برای افراد بی‏‌تفاوت پرهزینه‏‌تر می‌‏شود زیرا مغز آن‏‌ها باید تلاش بیشتری به خرج دهد.
به گفتة پژوهشگران: «تا آنجا که می‏‌دانیم این نخستین بار است که کسی یک اساسِ زیستی برای بی‏‌تفاوتی در افراد سالم یافته است. اگرچه که این نتایج نمی‏‌تواند بی‏‌تفاوتی را در همة افراد توجیه نماید، اما با در اختیار قرار دادن اطلاعات بیشتر دربارة فرایندهای مغزی که اساس انگیزش طبیعی است، به ما کمک می‏‌کند تا این موضوع که چگونه می‏‌توانیم درمانی برای موقعیت‏‌های آسیب‏‌شناسانه در مورد بی‏‌تفاوتی مفرط بیابیم را بهتر درک کنیم.»
فقدان انگیزه برای عمل، جهت به انجام رساندن حتی اهداف ساده مانند مصرف دارو، خصیصة برخی اختلالات مغزی است اما در عین حال، به صورت طبیعی در میان جمعیت عادی متغیر است. این موضوع که برخی افراد برای به دست آوردن اهداف مشابه نسبت به دیگران باانگیزه‏‌ترند به خوبی شناخته شده است اما به طور جالب توجه، دربارة بنیان زیستی چنین بی‏‌تفاوتی‏‌ای، آگاهی چندانی وجود ندارد. این پژوهش، بینش‌‏های مهم و جدیدی را فراهم می‏‌آورد و به ما نشان می‏‌دهد که دستگاه‏‌های مغزی دست‌‏اندرکارِ انگیزش و آمادگی برای عمل، اجزای مهمی هستند.
منبع:دانشگاه آکسفورد