چرا ما برخی حوادث، مکان‌ها و اشیاء را به خاطر می‌آوریم و بقیه را خیر؟
در راستای پاسخ‌گویی به این سؤال، متخصصان علوم اعصاب در دانشگاه کالیفرنیا، دیویس، به تازگی پژوهشی را به انجام رسانده‌اند. در این پژوهش، از داوطلبانِ شرکت‌کننده خواسته شد تا به سؤالاتی ساده دربارة یک سِری از اشیاء، مانند این‌که “آیا وزنِ این اشیاء بیشتر از وزنِ توپ بسکتبال است؟”، با گفتن بله یا خیر پاسخ دهند. هر سِری از اشیاء مورد نظر در یک تصویر پس‌زمینه نشان داده شد که به شرایطِ مربوط به سؤالِ مورد نظر بستگی داشت. همچنین، به داوطلبان گفته شد که در اِزای ارایة پاسخ‌های صحیح، یک پاداش بزرگ و یا یک پاداش کوچک به دست می‌آورند. پژوهشگران به هنگام پاسخ‌گویی شرکت‌کنندگان به سؤالات، مغز آن‌ها را با روش تصویربرداری fMRI مورد پویش [اسکن] قرار دادند. در پایان هر سِری‌، به شرکت‌کنندگان گفته شد که کمی قبل چقدر پول برنده شدند.
به محض این‌که شرکت‌کنندگان این بخش از آزمایش را کامل کردند، مغز آن‎‏‌ها در طیّ زمانِ استراحت مورد پویش قرار گرفت. خارج از دستگاهِ پویشگر [اسکنر]، یک آزمون غافلگیرکنندة حافظه برای تمام اشیایی که در طولِ مدت پویشِ مغز نشان داده شده بودند، وجود داشت. نتایج آزمون حافظه نشان داد که با وجود آن‌که شرکت‌کنندگان انتظار این آزمون را نداشتند، اشیایی را که با پاداش بزرگ در ارتباط بودند، بهتر می‌توانستند به یاد بیاورند. جالب‌توجه‌تر این‌که وقتی عملکرد حافظة شرکت‌کنندگان، توسط فعالیت مغزیِ اندازه‌گیری شده در طولِ زمان استراحت، پیش‌بینی شد، افرادی که خاطرات دارای ارزش بزرگ را از نظر ذهنی بیشتر مُرور کرده بودند، آن‌ها را بهتر هم به خاطر سپرده بودند.
نتایج این پژوهش نشان‌دهندة آن است که مغز ما خاطرات بااَرزش را اولویت‌بندی می‌کند و وقتی در حال استراحت هستیم، آن‌ها را با مُرور ذهنیِ دوباره تقویت می‌کند.
به گفتة پژوهشگر ارشد این پژوهش: «مغز خاطراتی را که قرار است برای تصمیم‌گیری‌های آینده مفید واقع شوند، اولویت‌بندی می‌کند. برآورد می‌شود که ما فقط خاطرات پُرجزییات را برای بخشی کوچک از حوادث روزانه در خاطر حفظ می‌کنیم. افرادی که دارای خاطرات پُرجزییات هستند در اطلاعات غرقه می‌شوند. بنابراین، اگر مغز قصد دارد اطلاعات را پالایش ‌کند و تصمیم بگیرد که چه چیزی را به خاطر بسپرد، عاقلانه است که آن دسته خاطراتی را که می‌توانند برای به دست آوردن پاداش‌ها در آینده مهم‌ترین باشد را ذخیره نماید. آیا شما آنچه را که واقعاً احتیاج به دانستنش دارید به یاد می‌آورید؟ این مسأله می‌تواند بستگی به آن چیزی داشته باشد که مغزتان وقتی شما در حال استراحت هستید، انجام می‌دهد.»
منبع: دانشگاه کالیفرنیا، دیویس